Je ni Kweli Uzoefu Unaleta Woga?

“Kila kitu kipya ambacho unaweza kufikiri ni HALISI hata kama hakijawahi kuwepo” ~ Pablo Picasso ~

Uzoefu ni elimu au uelewa fulani ambao mtu anakuwanao kutokana na kufanya kazi mbalimbali lakini mara nyingi ni.....
kazi au shughuli zinazofanana kila siku. Kwa maana nyingine ni kwamba uzoefu unatoana na mtu kuzoea (mazoea) kufanya kazi kwa mbinu ile ile, ambayo unadhani ni muhafaka kwako. Kwahiyo, uzoefu unafanya akiri yako kutulia bila kujiangaisha kuwaza na kufikiria mambo magumu.

Utafiti umeonyesha kuwa, mtu anapofanya kazi ile ile kwa muda mrefu anapata kuielewa vizuri, japo hilo halizuii changamoto kutokea. Ni ukweli usiopingika kuwa, pamoja na kuwa na watu wengi wenye uzoefu lukuki hapa duniani, bado changamoto zinaendelea kuibuka kila kukicha.

Changamoto hizi zinakaa kwenye jamii husika kwa muda mrefu bila kupatiwa majibu ya uhakika, jambo ambalo linaendelea kusababisha umaskini mkubwa na hasa wa kipato. Kumbe hali hii inatufundisha kwamba changamoto nyingi zinapotokea, zinakuwa nje kabisa ya “Uzoefu” wa mtu alionao, kwanini, kwasababu kama zingekuwa ndani ya uzoefu, kamwe zisingekuwa changamoto na wala zisingeonekana.

Kwahiyo, inatosha kusema kuwa pindi changamoto zinapoibuka mahali popote haijalishi uzoefu ulionao, kwani na wewe mwenye uzoefu unakuwa na fikra zenye kiwango sawa mwanzoni kama yule ambaye hana uzoefu. Sana sana uzoefu unakusaidia kidogo kuwa mvumilivu na wakati mwingine kutokupaniki.

Changamoto zinapotujia sisi wote (wazoefu na wasiowazoefu), tunahitaji kuwa na nia, ujasiri, shauku na msukumo wa ndani wa kutaka kuondoa changamoto iliyo mbele yetu. Endapo nia, ujasiri, shauku na msukumo wa ndani havipo basi tujue kuwa uzoefu wetu tulionao kazini hautasaidia hata kidogo.

Inashangaza kuona kuwa watu wengi wanaamini kwa dhati kabisa kwamba “Uzoefu” walionao ndio kila kitu, na mpaka sasa hawana habari kuwa uzoefu wao huo, pengine ndio umekuwa kikwazo kikubwa cha wao kuendelea kuishi maisha duni.

Athari za watu kutumia zaidi uzoefu katika kuendesha maisha ni zipi?

Kuwa mpinzani wa mambo mapya: Watu wengi wanajivunia sana uzoefu, kiasi kwamba wanaona ndio kitu pekee cha kuleta mafanikio. Mtu akishajiaminisha tayari kuwa ana uzoefu wa jambo fulani anakuwa mgumu sana wa kupokea na kujifunza mambo mengi mapya na wala haoni sababu hata kidogo ya kufanya hivyo.

Kwasasa tutaendelea kushuhudia watu wachache wakizidi kufanikiwa na kuwa matajiri. Watu wengi wanaoamini katika uzoefu walionao, bado wanaendelea kutumia mbinu zile zile ambazo wamezitumia miaka yote kutatua changamoto mpya. 

Kutokana na kulewa sana “Uzoefu” mara nyingi wamekuwa wagumu kupokea na kujifunza mambo mapya. Ndiyo maana kwasasa wapo watu wengi ambao wao wamehapa kutokuijua Facebook achilia mbali kuitumia – hayo yakiendelea, wale watu ambao tuna uwezo wa kutengeneza picha nzuri ya jambo ambalo halijatokea, tunajitahidi kupokea na kujifunza mambo mapya ambayo tunaamini ni mazuri.

Mfano; tayari watu wengine tunatafuta masoko ya bidhaa na huduma mbalimbali kupitia mitandao ya kijamii kama vile Face Book (FB). Ebu fikiria mwenzako anatumia FB kuwasiliana na wateja zaidi ya 1000 kwa dakika, wakati wewe siku nzima inapita bila hata kuwasiliana na mteja yeyote na wakati huo huo pengine unazo bidhaa nzuri sana na mpya.

Ni vigumu kutengeneza picha mpya: Wazoefu wengi wanadhani hawana haja ya kujifunza vitu tofauti na vile walivyovizoea. Wengine wanaamini wanajua vitu vingi kama siyo vitu vyote, wanaamini wameona mengi, na kwahiyo wanafanya maamuzi kwa kutumia uzoefu walioupata huko nyuma. Kwao suala la akiri yao kutengeneza picha mpya halipo; JAPOKUWA matumizi ya nguvu akiri katika kutengeneza picha mpya ndiyo huwasukuma na kuwafanya watoto na vijana kufanya maamuzi magumu na pia kuwa na ari kubwa wakati wakifanya kazi zao ili kutimiza ndoto zao za maisha bora.

Ukitumia zaidi uzoefu unakuwa mtu wa kulazimisha: Mtu aliyezama kwenye uzoefu, anapenda kutatua changamoto mpya kwa mbinu zile zile anazozijua siku zote. Watu wa namna hii, mara nyingi huwa hawakubali kujaribu mbinu madala hata kama mbinu zao wanazozijua hazifanyi kazi sawa sawa.

Ikumbukwe kuwa “Changamoto mpya siku zote zitaondolewa na mbinu mpya”, kwasababu kama mbinu za zamani zingekuwa bado zina uwezo wa kuhimili changamoto, basi hizo changamoto zisingeweza kujitokeza ~ Tunahitaji mbinu mpya!

Uzoefu unadumaza uwezo wa kufikiri: Ukiwa tayari umejikusanyia uzoefu kwenye eneo lako la kazi, motisha wa kufikiri, kuhoji na kubuni unakuwa ni mdogo sana. Hali hii ipo sana kwa waajiriwa. Mfumo wa ajira duniniani kote unajulikana kwa kuendeshwa kwa kufuata sheria, kanuni na taratibu. Hii maana yake nini, ni kwamba, fanya yote ufanyavyo lakini hakikisha hauendi nje ya mipaka ya kazi yako.

Kwahiyo, waajiriwa wa mda mrefu tayari wao wamekariri sheria, kanuni na taratibu ndio maana tunaambiwa “wana uzoefu kazini”. Kwa maana nyingine ni kwamba, hutakiwi kufikiri nje ya miongozo na maelekezo kutoka juu, kwani kila kitu kilishafanyika, wewe unachotakiwa ni kutekeleza kila unachoambiwa kufanya.

Ukikaa kwenye maisha ya namna hii kwa muda mrefu unakuwa ni mtu ambaye huna jipya na kadiri miaka itakavyozidi kusoga mbele, thamani yako nayo itazidi kushuka kutokana na ukweli kwamba hutakuwa kitu kipya cha kuipatia jamii yako au dunia.

Siku zote thamani yako inapanda kulingana na mchango wako katika kutatua changamoto na kero mbalimbali za kijamii, hata kama ni kutatua kero za familia yako inatosha.

Kwahiyo, mjasiriamali hutakiwi kuiga mfumo huu wa maisha (kutumia uzoefu) kwani kwa jinsi mambo yako yalivyo haukufai hata kidogo. Kwa mfumo wa ajira, huo ndio utaratibu na hauwezi kubadirika isipokuwa kubadirika wewe binafsi!

Soma; MAISHA YA AJIRA YAMTESAYO MJASIRIAMALI

Uzoefu unapunguza kasi ya kuchangamkia fursa: Mara nyingi fursa mbalimbali zinapoibuka, huwa zinakuhitaji wewe kubadirika ili kuendana na fursa hile iliyoko mbele yako. Hali hii inakulazimu wewe kubadirika na kutoka kwenye yale mazoea ya siku zote.

Pia, ili huweze kubadirika lazima utakumbana na changamoto ya kufikiri, kutafakari na kubuni, hali ambayo huleta ugumu kwa mhusika. Kutokana na ugumu huo, mtu anaona ni bora kuendelea na maisha yale ya zamani ambayo umeyazoea na unajisikia vizuri na salama kubaki ulivyokuwa. Kama una sifa zinazofanana na hizo nilizozitaja basi ujue unaelekea kwenye maisha ya kuishi kama bidhaa ambayo ikikaa muda fulani inaoza.

UZOEFU ni muhimu, lakini tusiutegemee kwa asilimia 100% na ikiwezekana, tutumie uzoefu angalau kwa asilimia 40% na asilimia 60% inayobaki tutumie picha mpya kutoka akirini mwetu hasa pale linapokuja suala zima la kutafuta ufumbuzi wa changamoto zinazoikabili jamii. Kumbuka kuwa “Yeyote atakayetoa suruhisho ya changamoto inayowakabili watu wengi ndiye atakayelipwa pesa nyingi”.

Picha mpya ndicho kitu pekee kitakacho kupa ujasiri wa kuamua hasa pale utakapopata changamoto na pale utakapolazimika kufanya vitu ambavyo hujawahi kuvifanya. Waliofanikiwa wanasema “huwezi kuwa mtu wa tofauti kwa kufanya vitu vile vile” Kwa maana nyigine, huwezi kuendelea kwa kutegemea mbinu zile zile zilizokufikisha kwenye hali unayotaka kuibadili, ni lazima ubadirike na kuwa mtu yule anayefanana na mafanikio unayoyataka.

Yawezekana hukubaliani na mambo fulani kwenye makala hii, basi nitaomba sana maoni yako ili yasaidie kuboresha uelewa wetu wote juu ya jambo hili. 

Endelea kushiriki mijadala mbalimbali kwa kubonyeza neno MAARIFASHOP au ujumbe kupitia mchumieconomist2009@gmail.com.